Basic Unveiled: A Dialectal Journey(Unit 10)

📘 Colloquial Albanian for Beginners

🟨 UNIT 10: Shëndeti dhe Kujdesi (Health and Care)

🗣️ Dialogue 1 – Visiting a Doctor (Standard Albanian)

Basic Phrases:

• Si ndihesh? – How do you feel?
• Kam dhimbje këtu. – I have pain here.
• A mund të më ndihmoni? – Can you help me?
• Duhet të pushosh. – You need to rest.
• Shpejtë shërim! – Get well soon!

Eva: Përshëndetje, doktor! Si ndihesh sot?

Ilir: Përshëndetje! Nuk ndihem mirë. Kam dhimbje në kokë.

Eva: A mund të më ndihmoni?

Ilir: Po, sigurisht. Duhet të pushosh dhe të pish ujë.

Eva: Faleminderit, doktor!

Ilir: Me kënaqësi. Shpejtë shërim!

📝 Translation

Eva: Hello, doctor! How do you feel today?

Ilir: Hello! I don’t feel good. I have a headache.

Eva: Can you help me?

Ilir: Yes, of course. You need to rest and drink water.

Eva: Thank you, doctor!

Ilir: My pleasure. Get well soon!

🗣️ Dialogue 2 – At the Clinic in Tirana (Colloquial Albanian)

Basic Phrases:

• Si je, mo? – How you feeling, man?
• Më dhemb këtu, bro. – It hurts here, bro.
• Më ndihmo nji çik! – Help me a bit!
• Duhet me pushu, mo. – You gotta rest, man.
• Shërim të shpejtë, shoku! – Get well quick, buddy!

Rina: Hej, dok! Si je, mo?

Ardi: Hej! S’jom mirë, mo. Më dhemb koka.

Rina: Më ndihmo nji çik!

Ardi: Po, mo! Duhet me pushu e me pi ujë.

Rina: Faleminderit, dok!

Ardi: Qejf, mo! Shërim të shpejtë, shoku!

📝 Translation

Rina: Hey, doc! How you feeling, man?

Ardi: Hey! I’m not good, man. My head hurts.

Rina: Help me a bit!

Ardi: Yeah, man! You gotta rest and drink water.

Rina: Thanks, doc!

Ardi: Cool, man! Get well quick, buddy!

🗣️ Dialogue 3 – Health Check in the North (Gheg Dialect)

Basic Phrases:

• Si ndjehesh? – How do you feel?
• Më dhemb ktu. – It hurts here.
• A muj me m’ ndihmue? – Can you help me?
• Duhet me pushue. – You need to rest.
• Shpejt shërim! – Get well soon!

Luan: Tungjatjeta, doktor! Si ndjehesh sot?

Bujar: Tungjatjeta! S’ ndjehem mirë. Më dhemb koka.

Luan: A muj me m’ ndihmue?

Bujar: Po, patjetër. Duhet me pushue e me pi ujë.

Luan: Faliminderit, doktor!

Bujar: Me qejf! Shpejt shërim!

📝 Translation

Luan: Long life, doctor! How do you feel today?

Bujar: Long life! I don’t feel good. My head hurts.

Luan: Can you help me?

Bujar: Yes, of course. You need to rest and drink water.

Luan: Thank you, doctor!

Bujar: With pleasure! Get well soon!

🗣️ Dialogue 4 – Wellness Talk in the South (Tosk Dialect)

Basic Phrases:

• Si ndjehesh, more? – How do you feel, dear?
• Më dhemb këtu, more. – It hurts here, dear.
• Mund të më ndihmosh, more? – Can you help me, dear?
• Duhet me pushu, o shok! – You need to rest, friend!
• Shpejt shërim, more! – Get well soon, dear!

Sara: Përshëndetje, o shok! Si ndjehesh, more?

Eno: Përshëndetje! Nuk ndjehem mirë. Më dhemb koka, more.

Sara: Mund të më ndihmosh, more?

Eno: Po, sigurisht, more. Duhet me pushu e me pi ujë.

Sara: Faleminderit, doktor!

Eno: Rrofsh, more! Shpejt shërim!

📝 Translation

Sara: Hello, friend! How do you feel, dear?

Eno: Hello! I don’t feel good. My head hurts, dear.

Sara: Can you help me, dear?

Eno: Yes, of course, dear. You need to rest and drink water.

Sara: Thank you, doctor!

Eno: Bless you, dear! Get well soon!

🧠 Vocabulary

Standard	Colloquial	Gheg	Tosk	Meaning
Shëndet	Shëndet	Shëndet	Shëndet	Health
Ndihem	Jom	Ndjehem	Ndjehem	I feel
Dhimbje	Dhemb	Dhemb	Dhemb	Pain
Kokë	Koka	Koka	Koka	Head
Mirë	Mirë	Mirë	Mirë	Good
Ndihmo	Ndihmo	Ndihmue	Ndihmo	Help
Pusho	Pushu	Pushue	Pushu	Rest
Ujë	Ujë	Ujë	Ujë	Water
Shërim	Shërim	Shërim	Shërim	Recovery
Doktor	Dok	Doktor	Doktor	Doctor
Faleminderit	Faleminderit, shoku	Faliminderit	Faleminderit, o shok	Thank you

Note: Colloquial shortens "ndihem" to "jom" and uses "mo" or "bro" for casualness. Gheg nasalizes "ndihmo" to "ndihmue." Tosk adds "more" for warmth.

📚 Grammar Focus: Present Tense of “Kam” (To Have) - Health Context

The verb "kam" (to have) is key for describing symptoms like pain or needs in Albanian:

• Standard Albanian: Regular conjugation (e.g., "Kam dhimbje" - I have pain).
• Colloquial Albanian: Matches Standard but adds slang (e.g., "Më dhemb").
• Gheg Albanian: Uses "kom" instead of "kam," nasalized.
• Tosk Albanian: Identical to Standard, softer pronunciation.

Person	Standard	Colloquial	Gheg	Tosk
Unë (I)	Kam	Kam	Kom	Kam
Ti (You)	Ke	Ke	Ki	Ke
Ai/Ajo (He/She)	Ka	Ka	Ka	Ka
Ne (We)	Kemi	Kemi	Kemi	Kemi
Ju (You pl.)	Keni	Keni	Keni	Keni
Ata/Ato (They)	Kanë	Kanë	Kanë	Kanë

Examples:

Standard:

• "Kam dhimbje në kokë." (I have a headache.)
• "Ke ndonjë problem?" (Do you have any problems?)
• "Ata kanë nevojë për pushim." (They need a rest.)

Colloquial:

• "Më dhemb koka, mo!" (My head hurts, man!)
• "Ke çik problem, bro?" (Got a little problem, bro?)
• "Ata kanë nevojë me pushu." (They need to rest.)

Gheg:

• "Kom dhimbje n’kokë." (I have a headache.)
• "Ki ndonjë problem?" (Do you have any problems?)
• "Ata kanë nevojë p’ pushue." (They need a rest.)

Tosk:

• "Kam dhimbje në kokë, more!" (I have a headache, dear!)
• "Ke ndonjë problem, more?" (Do you have any problems, dear?)
• "Ata kanë nevojë p’ pushu, o shok!" (They need a rest, friend!)

✍️ Exercises

Exercise 1: Translate into Standard Albanian

• I have a headache.
• Do you feel good?
• Can you help me?
• They need to rest.
• Get well soon!

Answer Key (Standard):

• Kam dhimbje në kokë.
• A ndihesh mirë?
• A mund të më ndihmoni?
• Ata duhet të pushojnë.
• Shpejtë shërim!

Exercise 2: Translate into Colloquial Albanian

• I have a headache.
• Do you feel good?
• Can you help me?
• They need to rest.
• Get well soon!

Answer Key (Colloquial):

• Më dhemb koka, mo!
• Je mirë, bro?
• Më ndihmo nji çik!
• Ata duhet me pushu, mo.
• Shërim të shpejtë, shoku!

Exercise 3: Translate into Gheg Albanian

• I have a headache.
• Do you feel good?
• Can you help me?
• They need to rest.
• Get well soon!

Answer Key (Gheg):

• Kom dhimbje n’kokë.
• A ndjehesh mirë?
• A muj me m’ ndihmue?
• Ata duhet me pushue.
• Shpejt shërim!

Exercise 4: Translate into Tosk Albanian

• I have a headache.
• Do you feel good?
• Can you help me?
• They need to rest.
• Get well soon!

Answer Key (Tosk):

• Kam dhimbje në kokë, more!
• A ndjehesh mirë, more?
• Mund të më ndihmosh, more?
• Ata duhet me pushu, o shok!
• Shpejt shërim, more!

📖 Reading Passages

Passage 1: Një Vizitë te Doktori (Standard Albanian)

Eva shkon te doktori sepse nuk ndihet mirë. Ajo thotë: “Kam dhimbje në kokë.” Doktori pyet: “Si ndihesh sot?” Eva përgjigjet: “Nuk jam mirë.” Doktori thotë: “Duhet të pushosh dhe të pish ujë.” Eva pyet: “A mund të më ndihmoni?” Doktori thotë: “Po, sigurisht. Shpejtë shërim!” Eva largohet me këshilla.

📝 Translation

Eva goes to the doctor because she doesn’t feel good. She says: “I have a headache.” The doctor asks: “How do you feel today?” Eva replies: “I’m not good.” The doctor says: “You need to rest and drink water.” Eva asks: “Can you help me?” The doctor says: “Yes, of course. Get well soon!” Eva leaves with advice.

📘 Glossary

Shkon	Goes
Largohet	Leaves
Këshilla	Advice
Pyet	Asks
Përgjigjet	Replies

🧩 Comprehension Questions

• Pse shkon Eva te doktori?
• Çfarë thotë Eva për shëndetin e saj?
• Çfarë pyet doktori?
• Çfarë këshille jep doktori?
• Çfarë thotë doktori në fund?

Answer Key

• Sepse nuk ndihet mirë.
• “Kam dhimbje në kokë.”
• “Si ndihesh sot?”
• “Duhet të pushosh dhe të pish ujë.”
• “Shpejtë shërim!”

Passage 2: Te Doktori n’Tiranë (Colloquial Albanian)

Rina shkon te doku, mo, se s’ është mirë. Ajo i thot: “Më dhemb koka, mo!” Doku pyet: “Si je, mo?” Rina i thot: “S’jom mirë, bro.” Doku i thot: “Duhet me pushu e me pi ujë.” Rina i thot: “Më ndihmo nji çik!” Doku i thot: “Po, mo! Shërim të shpejtë, shoku!” Rina ikën me këshilla.

📝 Translation

Rina goes to the doc, man, ‘cause she’s not good. She says: “My head hurts, man!” The doc asks: “How you feeling, man?” Rina says: “I’m not good, bro.” The doc says: “You gotta rest and drink water.” Rina says: “Help me a bit!” The doc says: “Yeah, man! Get well quick, buddy!” Rina leaves with advice.

📘 Glossary

Shkon	Goes
Ikën	Leaves
Këshilla	Advice
Pyet	Asks
Shoku	Buddy

🧩 Comprehension Questions

• Pse shkon Rina te doktori?
• Çka i thot Rina dokut?
• Çka pyet doku?
• Çka i thot doku Rinës?
• Çka i thot doku në fund?

Answer Key

• Se s’ është mirë.
• “Më dhemb koka, mo!”
• “Si je, mo?”
• “Duhet me pushu e me pi ujë.”
• “Shërim të shpejtë, shoku!”

Passage 3: Nji Vizitë te Doktori (Gheg Dialect)

Luan shkon te doktori se s’ ndjehet mirë. Ai thot: “Kom dhimbje n’kokë.” Doktori pyet: “Si ndjehesh sot?” Luan thot: “S’ jam mirë.” Doktori thot: “Duhet me pushue e me pi ujë.” Luan pyet: “A muj me m’ ndihmue?” Doktori thot: “Po, patjetër. Shpejt shërim!” Luan largohet me këshilla.

📝 Translation

Luan goes to the doctor ‘cause he doesn’t feel good. He says: “I have a headache.” The doctor asks: “How do you feel today?” Luan says: “I’m not good.” The doctor says: “You need to rest and drink water.” Luan asks: “Can you help me?” The doctor says: “Yes, of course. Get well soon!” Luan leaves with advice.

📘 Glossary

Shkon	Goes
Largohet	Leaves
Këshilla	Advice
Pyet	Asks
Patjetër	Of course

🧩 Comprehension Questions

• Pse shkon Luan te doktori?
• Çka thot Luan?
• Çka pyet doktori?
• Çka i thot doktori Luanit?
• Çka thot doktori në fund?

Answer Key

• Se s’ ndjehet mirë.
• “Kom dhimbje n’kokë.”
• “Si ndjehesh sot?”
• “Duhet me pushue e me pi ujë.”
• “Shpejt shërim!”

Passage 4: Një Vizitë te Doktori (Tosk Dialect)

Sara shkon te doktori, more, se nuk ndjehet mirë. Ajo thot: “Kam dhimbje në kokë, more!” Doktori pyet: “Si ndjehesh, more?” Sara thot: “Nuk jam mirë, o shok.” Doktori thot: “Duhet me pushu e me pi ujë.” Sara pyet: “Mund të më ndihmosh, more?” Doktori thot: “Po, rrofsh, more! Shpejt shërim!” Sara largohet me këshilla.

📝 Translation

Sara goes to the doctor, dear, ‘cause she doesn’t feel good. She says: “I have a headache, dear!” The doctor asks: “How do you feel, dear?” Sara says: “I’m not good, friend.” The doctor says: “You need to rest and drink water.” Sara asks: “Can you help me, dear?” The doctor says: “Yes, bless you, dear! Get well soon!” Sara leaves with advice.

📘 Glossary

Shkon	Goes
Largohet	Leaves
Këshilla	Advice
Pyet	Asks
Rrofsh	Bless you

🧩 Comprehension Questions

• Pse shkon Sara te doktori?
• Çfarë thot Sara?
• Çfarë pyet doktori?
• Çfarë i thot doktori Sarës?
• Çfarë thot doktori në fund?

Answer Key

• Se nuk ndjehet mirë.
• “Kam dhimbje në kokë, more!”
• “Si ndjehesh, more?”
• “Duhet me pushu e me pi ujë.”
• “Shpejt shërim!”

🌍 Cultural Notes

1. Health and Community Care

In Albanian culture, shëndeti (health) is a shared concern. Saying “Kam dhimbje” (I have pain) often prompts family or friends to offer help or remedies before a doctor visit. In Tirana, “Më dhemb, mo” might lead to a quick chat with a neighbor, reflecting urban camaraderie. Gheg and Tosk regions value kujdesi (care) deeply, often wishing “Shpejt shërim!” (Get well soon!) with sincerity.

2. Visiting the Doctor

Going to the doktor is common, but home remedies like tea or mjaltë (honey) are tried first. In colloquial settings, “Më ndihmo nji çik!” (Help me a bit!) is a casual plea, while Gheg’s “A muj me m’ ndihmue?” is direct. Tosk’s “Mund të më ndihmosh, more?” adds warmth, showing how mikpritja (hospitality) extends to healthcare.

3. Wellness and Rest

Pushimi (rest) is sacred for wellness. “Duhet me pushu” (You need to rest) is advice given across dialects, often with a kafe or visit. In Gheg areas, rest might follow a hearty meal, while Tosk’s “Duhet me pushu, o shok!” feels like a friendly nudge. Albanians balance work and care, rooted in familja (family) and community.

Share: