Αυγατίζω ή αβγατίζω; Αγοραπωλησία ή αγοροπωλησία; Βλίτο ή βλήτο; Εξαρτώμεθα, εξαρτιόμαστε ή εξαρτόμαστε; Ανθιση ή άνθηση; «Είναι λάθος ή δεν είναι; Ιδού η απορία...» το βιβλίο της καθηγήτριας Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών Αννας Ιορδανίδου, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
«Αν ο εκπαιδευτικός επιμένει στην εκμάθηση κανόνων και ορολογίας, το μάθημα χάνει το στόχο του». Α. Ι.Ενα «φιλικό προς το χρήστη» βιβλίο, που περιλαμβάνει απαντήσεις σε ερωτήματα για τη γραφή των λέξεων (τόνος, διαλυτικά, συλλαβισμός, μία ή δύο λέξεις, ορθογραφία κ.ά.), την κλίση, τη σύνταξη, τη στίξη και τη σημασία. Οι απαντήσεις προκύπτουν ως σχόλια σε συγκεκριμένα σημεία σε αποσπάσματα αυθεντικών λογοτεχνικών και ενημερωτικών κειμένων και ως σχόλια σε μεμονωμένες περιπτώσεις λέξεων/φράσεων, απορίες.
- Αποσπάσματα κειμένων;
«Τα κείμενα παρέχουν τα συμφραζόμενα (σημασία, ύφος) που είναι απαραίτητα για να μπορούν να σχολιαστούν θέματα επιλογής τύπων, π.χ. κρατάει/κρατά, θέματα σύνταξης, π.χ. που/όπου, και στίξης, π.χ. διάκριση προσδιοριστικής από μη προσδιοριστική αναφορική πρόταση, αλλά προφανώς δεν καλύπτουν απορίες για περιπτώσεις μονοτονικού, ορθογραφίας κ.λπ., που δεν επηρεάζονται από τα συμφραζόμενα και το είδος του κειμένου. Στο κεφάλαιο Κανόνες παρατίθενται συνοπτικά τα σχετικά κεφάλαια της σχολικής Γραμματικής.
- Ποια ανάγκη το γέννησε;
«Η ανάγκη να αναδειχθεί μια διαφορετική στάση σχετικά με το σωστό και το λάθος. Να μπορεί να σχηματίσει άποψη ο αναγνώστης για τα κριτήρια του "σωστού" και του "λάθους", ώστε να μπορεί να αποφασίσει μόνος του και όχι να αναθέτει την απάντηση σε έναν "ειδήμονα", σε μια "αυθεντία"».
- Τρένο ή τραίνο;
«Η απάντηση στην ερώτηση αυτή βρίσκεται στη ρύθμιση της ορθογραφίας στη σχολική Γραμματική, σύμφωνα με την οποία οι λέξεις που προέρχονται από άλλες γλώσσες γράφονται με τον απλούστερο δυνατό τρόπο, άρα "τρένο". Αυτός που θέτει την ερώτηση έχει την ευκαιρία να μάθει (ή να το ανακαλέσει στη μνήμη του, γιατί κανονικά αναμένεται να το έχει μάθει στο σχολείο) ότι η ετυμολογία ορίζει κατεξοχήν τη γραφή των νεοελληνικών λέξεων, επομένως η σχολική Γραμματική (διαθέσιμη στο Διαδίκτυο) και ένα λεξικό που βασίζεται σ' αυτήν και παρέχει έγκυρη ετυμολογική πληροφορία (Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής, επίσης διαθέσιμο στο Διαδίκτυο) αρκούν».
- Ενα ακόμη λαθολόγιο;
«Οχι βέβαια. Είναι μια καταγραφή συνηθισμένων ερωτήσεων για θέματα χρήσης της νεοελληνικής γλώσσας και οι αντίστοιχες απαντήσεις, συνοδευόμενες από ένα γιατί. Ο αναγνώστης επιλέγει αν θα δεχτεί το πλαίσιο εντός του οποίου τοποθετείται το γιατί (σχολική Γραμματική). Σε αρκετές περιπτώσεις η απάντηση συνοδεύεται από πιθανή ερμηνεία για την αποκλίνουσα γραφή, π.χ. διαχείριση ή διαχείρηση; Η λέξη προέρχεται από το ρήμα "διαχειρίζομαι", άρα "διαχείριση". Η αποκλίνουσα γραφή πιθανόν να οφείλεται σε επίδραση της γραφής της λέξης "επιχείρηση"».
- Τι πρέπει να κάνει ο δάσκαλος μπροστά σε ένα γλωσσικό δίλημμα;
«Ο δάσκαλος έχει την ευθύνη να μάθει στους μαθητές του πώς να μαθαίνουν. Αρα, όταν εμφανίζεται μια ερώτηση του τύπου "ποιος ή ποιος;" η απάντηση θα έπρεπε να είναι: Ανοίγουμε τη Γραμματική στο κεφάλαιο Τόνος των λέξεων, βρίσκουμε τους κανόνες, συζητάμε αν στη λέξη ακούγονται δύο συλλαβές (ποι-ος) ή μία και αποφασίζουμε αν θα βάλουμε τόνο ή όχι. Από την πείρα μου ως "δασκάλας δασκάλων" είκοσι πέντε χρόνια στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών σάς διαβεβαιώνω ότι λίγοι φοιτητές μας ξέρουν στο Α' έτος ότι η λέξη αυτή δεν τονίζεται και ακόμα λιγότεροι ξέρουν να αιτιολογήσουν την απάντησή τους».
Σου άρεσε η ανάρτηση;Στήριξε την προσπάθειά μας με ένα like!
