Η φράση έμεινε παροιμιώδης από το πάθημα ενός κουτοπόνηρου Αθηναίου αυγουλά το 1688. Τότε, εξαιτίας της επιδημίας πανώλης που θέριζε την πολιορκημένη από τα στρατεύματα του Μοροζίνη πόλη, πολλοί Αθηναίοι ζήτησαν καταφύγιο στα νησιά.
Ανάμεσα σ’ αυτούς ήταν και ο Ιωάννης Ντερζίνης ή Ντερτσίνης, έμπορος αβγών. Αυτός, για να μην αφήσει το εμπόρευμά του να χαλάσει, το πήρε μαζί του, με την ελπίδα να το πουλήσει στα νησιά. Στάθηκε άτυχος όμως, διότι το πλοίο του δέχτηκε επίθεση Αλγερινών κουρσάρων, οι οποίοι αιχμαλώτισαν και πούλησαν στα σκλαβοπάζαρα τους νέους και εύρωστους ταξιδιώτες, ενώ τους γεροντότερους και αδύναμους – μεταξύ των οποίων και τον Ντερζίνη – τους άφησαν ελεύθερους.
Έτσι γύρισε στην Αθήνα απαρηγόρητος που από την θαλασσινή του περιπέτεια «έχασε τα αβγά και τα καλάθια» του…
Κατά μιά άλλη εκδοχή
http://www.asprilexi.com
http://sarantakos.wordpress.com
Ανάμεσα σ’ αυτούς ήταν και ο Ιωάννης Ντερζίνης ή Ντερτσίνης, έμπορος αβγών. Αυτός, για να μην αφήσει το εμπόρευμά του να χαλάσει, το πήρε μαζί του, με την ελπίδα να το πουλήσει στα νησιά. Στάθηκε άτυχος όμως, διότι το πλοίο του δέχτηκε επίθεση Αλγερινών κουρσάρων, οι οποίοι αιχμαλώτισαν και πούλησαν στα σκλαβοπάζαρα τους νέους και εύρωστους ταξιδιώτες, ενώ τους γεροντότερους και αδύναμους – μεταξύ των οποίων και τον Ντερζίνη – τους άφησαν ελεύθερους.
Έτσι γύρισε στην Αθήνα απαρηγόρητος που από την θαλασσινή του περιπέτεια «έχασε τα αβγά και τα καλάθια» του…
Κατά μιά άλλη εκδοχή
Ο Λέβινους Βάρνερ, ένας ανατολιστής που έζησε πολλά χρόνια στην Κωνσταντινούπολη ως εκπρόσωπος της ολλανδικής κυβέρνησης και έγραψε πολλά και ποικίλα, μεταξύ των οποίων ελληνικό ενδιαφέρον έχει η συλλογή παροιμιών τις οποίες συγκέντρωσε, και που διασώζουν μάλιστα τη λαλούμενη μορφή της γλώσσας μας, διότι ο Βάρνερ δεν ήταν λογιότατος να εξαρχαΐζει τις παροιμίες, τις κατέγραφε όπως τις άκουγε· ενώ ο ιερομόναχος Παρθένιος Κατζιούλης, που επίσης καταγράφει την παροιμία (λίγο αργότερα) θεωρεί καλό να της αλλάξει τα φώτα: Απίεσαν ωά και κάλαθοι, γράφει.
Ενώ ο Βάρνερ καταγράφει πιστότερα: «Έχασε τα αβγά και το καλάθι». Και την εξηγεί, λατινικά: Notatur totius facultatis ruina. Πρόχειρα καταλαβαίνουμε ότι η παροιμία σημαίνει ότι κάποιος καταστράφηκε ολοσχερώς. Το πιο σημαντικό είναι πως ο Βάρνερ, τιμημένο να ‘ναι τ’ όνομά του, έφυγε από τον μάταιο τούτο κόσμο το 1665. Πότε έγραψε τη συλλογή του δεν ξέρουμε, διότι δεν την εξέδωσε σε βιβλίο, στα χαρτιά του βρέθηκε, αλλά πάντως όχι αργότερα από το 1665. Άρα, αποκλείεται να ισχύει η ευφάνταστη εξήγηση του Νατσούλη, ότι η φράση γεννήθηκε από ιστορικό γεγονός που έγινε το 1688, διότι ο Βάρνερ ήταν μεν μέγας και τρανός ανατολιστής αλλά προφήτης δεν ήταν!
πηγέςhttp://www.asprilexi.com
http://sarantakos.wordpress.com
