το σκάκι σε διάφορες γλώσσες

γλώσσα		♔	♕	♖	♘	♗	♙
ελληνικά	σκάκι ζατρίκιο	βασιλιάς	βασίλισσα	πύργος	ίππος	αξιωματικός	πιόνι
αγγλικά	chess	king	queen	rook	knight	bishop	pawn
αραβικά	شطرنج		firz σύμβουλος
	σατράντζ
αρμένικα	Շախմատ
	σαχμάτ
γαλλικά	jeu d’échecs	le roi	Conseiller σύμβουλος	le char	le cheval	l’éléphant ελέφαντας	le soldat
γερμανικά	schach	König	Dame	Turm	Springer αυτός που χοροπηδάει	Läufer δρομέας	Bauer χωριάτης
γεωργιανά	ჭადრაკი
	τσαντράκι
εβραϊκά	σάχ	μέλεχ	μάλκα	Τσάριαχ πύργος με οχυρώσεις	φσαντνίκ	ράτς	ράγκλι, πιόν
	שאך
εσπεράντο	Ŝako	reĝo	damo	turo	ĉevalo	kuriero	Peono πεζός
ισπανικά	ajedrez	rei	dama	torre	caballo	alfil	Peon πεζός
ιταλικά	scacchi	Il re	La donna	La torre	Il cavallo	l'afliere	Il pedone πεζός
περσικά	šatrang		vizir
	شترنگ
ρώσικα	шахматы	король	ферзь	ладья	конь	слон	пешка
τουρκικά	satranç

Το σκάκι είναι ένα πολύ δημοφιλές παιχνίδι που παίζεται από μικρούς και μεγάλους σε όλο τον κόσμο.Πιστεύεται ότι προήλθε από το αρχαίο ινδικό επιτραπέζιο παιχνίδι chaturanga που στα σανσκριτικά θα πει τέσσερα μέρη.

ο πρόγονος του σκακιού

Το τσατουράγκα παιζόταν σε μια σκακιέρα με τετραγωνάκια και τα πιόνια ήταν χωρισμένα σε τέσσερα μέρη ,το πεζικό,το ιππικό,τους ελέφαντες και τα άρματα ,ακριβώς όπως στους πραγματικούς ινδικούς στρατούς της εποχής.Εξού και το όνομά του ,chaturanga που θα πεί chatur-anga τέσσερα μέρη στα σανσκριτικά.Η διαφορά του με το σημερινό σκάκι ήταν ότι παιζόταν με ζάρια και βασιζόταν πιο πολύ στην τύχη.

η διάταξη των κομματιών στο τσατουράνγκα

Ο μύθος του Σίσσα

Σύμφωνα με τον μύθο ένας ντόπιος Ινδός ηγεμόνας κάλεσε το Βραχμάνο Σίσσα να παρουσιάσει το παιχνίδι που επινόησε,το σκάκι στην αρχαία του μορφή.Ο άρχοντας εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ από το παιχνίδι που ρώτησε τον βραχμάνο τί επιθυμεί για αμοιβή.Εκείνος απάντησε ότι θέλει κόκκους ριζιού,όσους χωράει το κάθε τετράγωνο βάζοντας στο πρώτο τετράγωνο έναν κόκκο,στο δεύτερο δύο,στο τρίτο τέσσερις και ούτω καθεξής.Ο βασιλιάς στην αρχή γέλασε γι αυτή την ασήμαντη αμοιβή και ζήτησε να αδειάσουν ένα φόρτωμα καμήλας σε σιτάρι.Τότε του εξήγησαν ότι ούτε το συτάρι γύρω βασιλείων δεν φτάνει.

Όταν συμπηληρώθηκαν όλα τα τετράγωνα με αυτό τον τρόπο οι κόκκοι έφτασαν στον αστρονομικό αριθμό 18.446.744.073.709.551.615!

διάδοση του παιχνιδιού

Η ονομασία του παιχνιδιού πέρασε από την Ινδία στην Περσία ως σατράνζ και ακολούθως στους Άραβες οι οποίοι το διέδοσαν άμεσα ή έμμεσα σε όλη την Ευρώπη.Η γεωγραφική περιοχή που πέρασε το παιχνίδι στους ευρωπαϊκούς λαούς πιθανολογείται ότι ήταν είτε η ισλαμική Ισπανία είτε η Σικελία όταν ήταν στα χέρια των Αράβων.

η διάταξη των κομματιών στο σύγχρονο σκάκι

Η διάδοση του παιχνιδιού στην Δύση από τους Άραβες φαίνεται από την ορολογία που χρησιμοποιείται και την ονομασία κάποιων κομματιών.Όσοι ασχολούνται με το σκάκι,όλοι γνωρίζουν το ρουά ματ,ή αλλιώς σαχ ματ που στα περσικά θα πει ο βασιλιάς σκοτώθηκε.Στα σανσκριτικά η φράση θα ήταν Kshatra Mruta (κσάτρα μρούτα).

ονομασία

Βέβαια τα κομμάτια του παιχνιδιού δεν ονομάζονται το ίδιο σε όλες τις γλώσσες και σε πολλές από αυτές έχουν ιδιαίτερα ονόματα.Π.χ. Στα ρώσικα ο αξιωματικός λέγεται ελέφαντας,στα γερμανικά το πιόνι είναι ο χωρικός ενώ στα αγγλικά ο αξιωματικός είναι ο αρχιεπίσκοπος.Σημειώστε ότι αρχικά η βασίλισσα ήταν βεζύρης (vizir) στα περσικά,ο σύμβουλάτορας του βασιλιά στα αραβικά (firz).

Η παλιά του ονομασία στα ελληνικά ήταν ζατρίκιον η οποία προφανώς προήλθε από τα περσικά.Όπως θα δείτε στον παραπάνω πίνακα η λέξη σκάκι σε πολλές γλώσσες της μέσης Ανατολής και Aνατολικής Μεσογείου προήλθε από το περσικό σατράνζ.

Η νεοελληνική ονομασία του παχνιδιού,σκάκι,μας ήρθε από τα δυτικά,την ιταλική scacchi με ρίζα την λέξη σαχ,ο σάχης.

Share: