το ταταρικό αλφάβητο

το ταταρικό κυριλλικό αλφάβητο

Το ταταρικό αλφάβητο χρησιμοποιείται για τη γραφή της ταταρικής,μιας τουρκογενούς γλώσσας η οποία μιλιέται κυρίως στη ρώσικη δημοκρατία του Ταταρστάν.Το επίσημο αλφάβητο βασίζεται στο κυριλλικό ,αλλά τα ταταρικά ανεπίσημα γράφονται επίσης στο λατινικό και το αραβικό.

Πριν το 1920 τα ταταρικά γράφονταν στο αραβικό αλφάβητο μετά τον ερχομό του Ισλάμ στην περιοχή.Το αραβικό αλφάβητο ονομαζόταν ίσκε ίμλια,παλιά γραφή σε αντιδιαστολή με το γιάνγκα ίμλια,νέα γραφή.

ίσκε ίμλια,το αραβικό ταταρικό

Ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα ,το 1920 περίπου,είχε αρχίσει από τις σοβιετικές αρχές ένα πρόγραμμα για τη γραφή όλων των τουρκικών γλωσσών στο λατινικό αλφάβητο,οι οποίες μέχρι τότε γράφονταν κυρίως στο αραβογράμματο.Το 1928 δημιουργήθηκε το πρώτο επίσημο λατινικό ταταρικό αλφάβητο το οποίο με τη σειρά του αντικαταστάθηκε από το κυριλλικό το 1939.Το 1999 στη ρωσική δημοκρατία του Ταταρστάν ψηφίστηκε ένας νόμος για την αποκατάσταση του λατινικού αλφαβήτου για τα ταταρικά.Μετά την επανεισαγωγή του,το λατινικό χρησιμοποιήθηκε ευρέως και κυκλοφόρησαν εκδόσεις πάσης φύσεως.Όμως το 2004 το ομοσπονδιακό δικαστήριο ακύρωσε αυτό το νόμο και επανέφερε το κυριλλικό.Ακολούθως απαγορεύτηκε σε επίσημα έγγραφα η χρήση οποιουδήποτε άλλου αλφαβήτου πριν του κυριλλικού  για τη γραφή όλων των γλωσσών που μιλιούνται στη Ρωσική Ομοσπονδία προκειμένου να διασφαλίσουν την ενότητα της χώρας.Το λατινογράμματο σήμερα έχει πολλές παραλλαγές και υπάρχει κάποια διαφωνία σχετικά με το ποιά είναι καταλληλότερη.

ζαμαλεφ,το λατινογράμματο ταταρικό

Παρά τις επίσημες όμως απαγορεύσεις,πλην των δημοσίων εγγράφων,το λατινικό αλλά και το αραβικό είναι ευρέως διαδεδομένα στο διαδίκτυο,σε εφημερίδες,περιοδικά και αλλού ανάλογα με τις προτιμήσεις του συγγραφέα.

κεφαλαία	μικρά	λατινικό	προφορά ΔΦΑ	ελλ.μεταγραφή
А	а	a	[a]	α
Ә	ә	ä	[æ]	αε
Б	б	b	[b]	μπ
В	в	w, v	[w]	γου
Г	г	g, ğ	[ɡ]; [ɣ]	γκ,γ
Д	д	d	[d]	ντ
Е	е	e, ye, yı	[je]; [jɯ]; [e]	γιε,γηε
Ё	ё	yo	[jo]	γιο
Ж	ж	j	[ʒ]	ζ παχύ
Җ	җ	c	[ʑ]	ζ παχύ
З	з	z	[z]	ζ
И	и	i	[i]	ι
Й	й	y	[j]	γι
К	к	k, q	[k]; [q]	κ
Л	л	l	[l]	λ
М	м	m	[m]	μ
Н	н	n	[n]	ν
Ң	ң	ñ	[ŋ]	νι
О	о	o	[o]	ο
Ө	ө	ö	[ø]	ο κλειστό
П	п	p	[p]	π
Р	р	r	[r]	ρ
С	с	s	[s]	σ
Т	т	t	[t]	τ
У	у	u, w	[u]; [w]	ου,γου
Ү	ү	ü, w	[y]; [w]	ιού,γι
Ф	ф	f	[f]	φ
Х	х	x	[x]	χ
Һ	һ	h	[h]	χ αγγλικό (h)
Ц	ц	ts, s	[t͡s]	τσ
Ч	ч	ç	[ɕ]	τσ παχύ
Ш	ш	ş	[ʃ]	σ παχύ
Щ	щ	şç	[ʃɕ]	σ παχύ
Ъ	ъ	'	[ʔ]
Ы	ы	ı	[ɯ]	η
Ь	ь	'	[ʔ]
Э	э	e, '	[e]; [ʔ]	ε
Ю	ю	yu, yü	[ju]; [jy]	γιού
Я	я	ya, yä	[ja]; [jæ]	γιά,γιαέ

---

Share: