Χακούνα ματάτα.

Η πασίγνωστη φράση 'χακούνα ματάτα' από την ταινία κινουμένων σχεδίων 'ο βασιλιάς των λιονταριών' είναι στη γλώσσα σουαχίλι και σήμαινει πάνω κάτω 'μην ανησυχείς για τίποτα. Χακούνα σημαίνει 'δεν έχει,δεν υπάρχει' και ματάτα 'ανησυχία'.

Τα σουαχίλι (Kiswahili) είναι μια αφρικανική γλώσσα Μπάντου,της μεγαλύτερης γλωσσικής ομάδας στην Αφρική και μιλιέται από περίπου 50 εκ άτομα.

Είναι η μητρική γλώσσα του λαού Waswahili,που κατοικεί κατά μήκος της ακτής και των απέναντι νησιών της ανατολικής Αφρικής.

 Αν και ο αριθμός αυτών που τη μιλούν ως μητρική είναι μερικά εκατομμύρια,ο αριθμός των ατόμων που τη χρησιμοποιούν ως δεύτερη ή τρίτη γλώσσα υπολογίζεται σε δεκάδες εκατομμύρια,αναδεικνύοντάς τη σε λίγκουα φράνκα της περιοχής.Η ονομασία της προέρχεται από την αραβική λέξη σουάαχιλ που θα πει ακτή.

εξάπλωση των σουαχίλι

ιστορία

Η πρώτη σημαντική εξάπλωση της γλώσσας έλαβε χώρα τον 9ο μ.Χ. αιώνα κατά τον οποίο,κυρίως μέσω του εμπορίου και της ναυτιλίας τα Σουαχίλι από το βόρειο γεωγραφικό άκρο τους στο αρχιπέλαγος Λάμου και τα σημερινά σύνορα Σομαλίας και Κένυας,εξαπλώθηκαν κατά μήκος της ακτής προς το νότο στην Κένυα,την Τανζανία,στα απέναντι νησιά,συμπεριλαμβανομένων και των νήσων Κομόρος μέχρι τη βόρεια Μοζαμβίκη προς τα κάτω.

Οι Άραβες έμποροι είχαν εκτεταμένες επαφές με τους λαούς της ακτής ήδη από τον 6ο αιώνα και το Ισλάμ άρχισε να διαδίδεται κατά μήκος της ακτής τουλάχιστον από τον 9ο αιώνα.

Έποικοι από το Ομάν και τον Περσικό Κόλπο εγκαταστάθηκαν στο αρχιπέλαγος της Ζανζιβάρης συμβάλλοντας τόσο στην εξάπλωση του Ισλάμ όσο της γλώσσας σουαχίλι και του πολιτισμού της με την ίδρυση μεγάλων εμπορικών κέντρων σε μια εκτεταμένη περιοχή. 

Η δεύτερη εξάπλωση έγινε 1000 χρόνια αργότερα,τον 19ο αιώνα,με την ανάπτυξη των εμπορικών δρόμων προς το εσωτερικό της ανατολικής Αφρικής.Ακριβώς τότε ήταν που τα Σουαχίλι έγιναν μια γλώσσα ευρύτερης επικοινωνίας φτάνοντας ακόμη και μέχρι τις Μεγάλες Λίμνες και το λεκανοπέδιο του Κονγκό.

Δυτικοί ιεραπόστολοι από τη Γερμανία,τη Γαλλία και τη Βρετανία εκμεταλλεύτηκαν αυτές τις δυνατότητες των Σουαχίλι για να διαδόσουν το χριστιανισμό.

Το ενδιαφέρον των ιεραποστόλων για τα σουαχίλι οδήγησε στη μετάφραση της βίβλου στη γλώσσα και στην συγγράφη γραμματικών και λεξικών.

Κατά την αποικιοκρατική περίοδο η Γερμανοί στην Ταγκανίκα (Τανζανία) αποφάσισαν να τα χρησιμοποιήσουν ως γλώσσα διοίκησης.

Μετά τον πόλεμο του 1914-1918 και υπό βρετανική διοίκηση ,με τη γλωσσική πολιτική που ακολουθήθηκε τα σουαχίλι διδάσκονταν ως μέσω επικοινωνίας στα δημοτικά ενώ τα αγγλικά στα γυμνάσια.

Γλώσσες μπάντου (πορτοκαλί).

Το 1930 ιδρύθηκε η Διεδαφική Γλωσσική Επιτροπή,γεγονός που είχε ως επακόλουθο την καθιέρωση επίσης σουαχίλι με βάση τη διάλεκτο της Ζανζιβάρης,την Kiunguja η οποία διαδέχτηκε την Kimvita τη διάλεκτο της Μομπάσα.

Αργότερα με την γλωσσική πολιτική που ακολούθησαν τα νεοϊδρυθέντα κράτη ,τα σουαχίλι έγιναν η εθνική γλώσσα της Τανζανίας,και η επίσημη γλώσσα της Κένυας μαζί με τα αγγλικά.Τα πρόσφατα χρόνια η Ουγκάντα έκανε προσπάθειες να αυξήσει το κύρους των σουαχίλι εισάγωντάς το στο εκπαιδευτικό σύστημα.

που αλλου μιλιούνται

Εκτός από την Τανζανία,την Κένυα και την Ουγκάντα,ομιλητές σουαχίλι απαντόνται και στο Μπουρουντί,την Αιθιοπία,τα Μαλαγκάσι,το Μαλάουϊ,τη Μοζαμβίκη,τη Ζάμπια,τη Ζιμπάμπουε,τα νησιά Κομόρος,τη Ρουάντα,τη Σομαλία,το Σουδάν και τη Λαϊκή δημοκρατία του Κογκό.Σημαντικοί αριθμοί βρίσκονται επίσης στη αραβική χερσόνησο,το Ομάν και τα Αραβικά Εμιράτα.

το αλφάβητο

---

Τα πρώτα γραπτά κείμενα στα σουαχίλι ήταν στο αραβικό αλφάβητο ενώ σήμερα γράφονται σε μια παραλλαγή του λατινικού αλφαβήτου.

το αλφάβητο σουαχίλι

η προφορά των γραμμάτων σουαχίλι

λεξιλόγιο

---

salama=ειρήνη
habari=νέο
jina=όνομα
-Jina lako nani?=Πώς σε λένε;
-Jina langu .......=Με λένε ...
kazi=δουλειά
yai=αυγό
zamani=το παρελθόν
leo=σήμερα
safari=ταξίδι
karibu=καλωήρθατε
mimi=εγώ
teksi=ταξί
kuendesha=οδηγώ
jambo=ζήτημα
-Hujambo?=Τί κάνεις
-Sijambo.=-Καλά είμαι.

Διάβασε επίσης
Μαθήματα σουαχίλι

Share: