Φοινικικό αλφάβητο ονομάζεται κατά κύριο λόγο το πρωτοχαναϊτικό αλφάβητο σε επιγραφές παλιότερες από το 1050 π.Χ. περίπου και ήταν ένα μη εικονογραφικό συμφωνιτικό αλφάβητο, ή άμπτζαντ,δηλαδή αλφάβητο που έχει μόνο σύμφωνα.
Χρησίμευε για τη γραφή της φοινικικής,μίας βόρειας σημιτικής γλώσσας που μιλιόταν από το λαό της Φοινίκης.
 | |
|
Η φοινικική γραφή έγινε ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα συστήματα γραφής και εξαπλώθηκε από τους Φοίνικες έμπορους σε ολόκληρο τον κόσμο της Μεσογείου, όπου αφομοιώθηκε από πολλούς άλλους πολιτισμούς και εξελίχθηκε.
Ελληνικό και φοινικικό αλφάβητο.
Τα Καδμεία γράμματα.
Οι Έλληνες δανείστηκαν τα γράμματα των Φοινίκων και την ονομασία τους για το δικό τους αλφάβητο των οποίων ''μετέβαλαν τη φωνή και το ρυθμό των γραμμάτων'' όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος.
Δηλαδή τα τροποποίησαν, κάποια από αυτά τα οποία αντιπροσώπευαν ήχους που δεν υπήρχαν στα ελληνικά τα μετέτρεψαν σε φωνήεντα και ''δικαίως τα ονόμασαν κατόπιν Ιωνικά'' όπως πάλι λέει ο Ηρόδοτος.
Τα Καδμεία ή Φοινικήια γράμματα όπως ονομάζονταν τα έφεραν Φοίνικες με επικεφαλής τον Κάδμο οι οποίοι εγκαταστάθηκαν σε διάφορα μέρη της Βοιωτίας.
Ο Ηρόδοτος στο έργο του Τερψιχόρη αναφέρει χαρακτηριστικά:
Οί δε Φοίνικες ούτοι, οί σύν Κάδμω απικόμενοι, τών ήσαν οί Γεφυραίοι, άλλα τε πολλά οικίσαντες ταύτην τήν χώρην εσήγαγον διδασκαλίαν ες τούς Έλληνες καί δη τά γράμματα, ούκ εόντα πρίν Έλλησι ώς εμοί δοκέειν, πρώτα μέν τοίσι καί άπαντες χρέωνται Φοίνικες μετά δε χρόνου προβαίνοντες άμα τή φωνή μετέβαλον καί τόν ρυθμόν τών γραμμάτων.
Περιοίκεον δε σφέας τά πολλά τών χώρων τούτων τόν χρόνον Ελλήνων Ίωνες, οί παραλαβόντες διδαχή παρά τών Φοινίκων τά γράμματα, μεταρρυθμίσαντες σφέων ολίγα εχρέωντο, χρεώμενοι δε εφάτισαν, ώσπερ καί τό δίκαιον έφερε εσαγόντων Φοινίκων ες τήν Ελλάδα, φοινικήϊα κέκλησθαι.... ίδον δε καί αυτός Καδμήϊα γράμματα εν τώ ιερώ τού Απόλλωνος τού Ισμηνίου εν Θήβησι τήσι Βοιωτών επί τρίποσι τρισί εγκεκολαμμένα, τά πολλά όμοια εόντα τοίσι Ιωνικοίσι»..., Ηρόδοτος, (Tερψιχόρη 57 - 59).
Αυτοί δε οι Φοίνικες, οι οποίοι ήρθαν μαζί με τον Κάδμο, μέρος των οποίων ήσαν οι Γεφυραίοι, κατοίκησαν σε πολλά σημεία της Βοιωτίας, δίδαξαν στους Έλληνες διάφορα και μάλιστα τα γράμματα, που δεν τους ήσαν πριν γνωστά, όπως εγώ πιστεύω, εφ’ όσον λέγεται ότι οι Φοίνικες είναι αυτοί που ανακάλυψαν τα γράμματα και οι Έλληνες αργότερα, συγχρόνως με την αλλαγή της γλώσσας, μετέβαλαν και την διάταξη των γραμμάτων.
Ζώντας τότε οι Ίωνες με τους Γεφυραίους, παρέλαβαν από αυτούς τα γράμματα και μερικά από αυτά τα μεταρρύθμισαν και ως εκ τούτου, δικαίως τα μεταρρυθμισμένα τα ονόμασαν Ιωνικά, καθώς ήσαν και των Ιώνων εφεύρεση, τα δε υπόλοιπα γράμματα τα ονόμασαν Φοινίκια εφ΄όσον είχαν εισαχθεί από τους Φοίνικες ...
Εγώ ο ίδιος είδα Καδμήϊα γράμματα στο ιερό του Απόλλωνα του Ισμηνίου στη Θήβα της Βοιωτίας, σε επιγραφές που στηρίζονταν σε τρίποδες, πολλά από τα οποία ήσαν όμοια με τα Ιωνικά….».
Στο φοινικικό αλφάβητο δεν υπήρχαν φωνήεντα (προσοχή όχι στην ομιλούμενη γλώσσα αλλά στη γραφή μόνο).Δεν ήταν απαραίτητο για τη γλώσσα τους αφού όλες οι σημιτικές λέξεις έχουν μια ρίζα συνήθως από τρία ή λιγότερo από τέσσερα σύμφωνα.
Τα φοινικικά γράμματα που απέδιδαν φθόγγους που έμοιαζαν στους ελληνικούς χρησιμοποιήθηκαν στο ελληνικό αλφάβητο.
Κάποια άλλα που δεν είχαν ανάλογους φθόγγους στα ελληνικά είτε τροποιήθηκαν είτε απορρίφθηκαν.Όπως το πρώτο γράμμα του φοινικικού αλφαβήτου το άλεφ το οποίο απέδιδε ένα λαρυγγικό σύμφωνο και όχι φωνήεν.
Οι Έλληνες το μετέτρεψαν στο φωνήεν άλφα (α).Αυτή ήταν και η μεγάλη τους καινοτομία: η εισαγωγή των φωνηέντων στο άλφαβητο δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο για πρώτη φορά στην ιστορία ένα πραγματικό φωνητικό αλφάβητο,στο οποίο κάθε γράμμα απέδιδε έναν χωριστό φθόγγο.
Από το ελληνικό αλφάβητο με τη σειρά του εξελίχθηκε πλήθος φωνητικών αλφαβήτων όπως το ετρουσκικό,το λατινικό,το κυριλλικό και μάλλον και το αρμένικο και το γεωργιανό.
Αφού το φοινικικό δεν είχε φωνήεντα,τότε τί είναι τα 'α,'ε,'ο;
Δεν πρόκειται για φωνήεντα,αλλά για σύμφωνα-λαρυγγικούς και φαρυγγικούς ήχους που θυμίζουν ή ακολουθούνται συνήθως από τα αντίστοιχα φωνήεντα α,ε,ο.Τέτοιοι ήχοι υπάρχουν σήμερα στα αραβικά και τα εβραϊκά.
αλφάβητα που προήλθαν από το φοινικικό
Η αραμαϊκή αλφάβητος, μια τροποποιημένη μορφή της φοινικικής, ήταν ο πρόγονος του σύγχρονου αραβικού και εβραϊκού αλφαβήτου.Το ελληνικό αλφάβητο και κατ 'επέκταση τα παράγωγά του, όπως το λατινικό, το κυριλλικό και το κοπτικό, ήταν άμεσος απόγονος της φοινικικής γραφής.
 |
| φοινικική επιγραφή από τη σαρκοφάγο του Αχιράμ |
Τα ονόματα των γραμμάτων
Το φοινικικό αλφάβητο χρησιμοποιούσε ένα ακροφωνικό σύστημα,κάθε γράμμα ήταν το πρώτο μιας φοινικικής λέξης:
άλεφ=βόδι
μπεθ=σπίτι
γκάμελ=καμήλα
ντάλεθ=πόρτα
χε=παράθυρο
γουάου=γάτζος
ζάϊν=όπλο
χεθ=φράχτης
τεθ=άγνωστο
γιόδ=χέρι
καφ=παλάμη
λάμεδ=βουκέντρα
μεμ=νερό
νουν=ψάρι
σάμεχ=υποστήριξη
άϊν=μάτι
πεχ=στόμα
σάδε=αγκίστρι
κόπφ=μαϊμού
ρες=κεφάλι
σιν=δόντι
τάου=σημείο
φοινικικό αλφάβητο και αιγυπτιακά ιερογλυφικά
Πολλά φοινικικά γράμματα έχουν μεγάλη οπτική ομοιότητα με αιγυπτιακά ιερογλυφικά από τα οποία φαίνεται να επηρρεάστηκαν,πλην όμως μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν ισχυρά στοιχεία ότι το φοινικικό αλφάβητο εξελίχθηκε άμεσα από τα ιερογλυφικά.
Το φοινικικό αλφάβητο φαίνεται να έχει πάρει από το αιγυπτιακά ιερογλυφικά το σχήμα κάποιων γραμμάτων άλλα όχι και την έννοιά τους.
Οι Φοίνικες πήραν την εικόνα κάποιων ιερογλυφικών συμβόλων και τη χρησιμοποίησαν για να αποδόσουν το πρώτο φωνήεν δικών τους λέξεων,τις οποίες και χρησιμοποίησαν ως ονομασίες των γραμμάτων τους.
Διάβασε επίσης:η αιγυπτιακή προέλευση του φοινικικού αλφαβήτου.
Μια άλλη ομοιότητα του φοινικικού συστήματος γραφής με το αιγυπτιακό,είναι ότι και στα αιγυπτιακά ιερογλυφικά γράφονταν συνήθως μόνο τα σύμφωνα.Τα φωνήεντα αποφεύγονταν και χρησιμοποιούνταν μόνο στην αρχή της λέξης.Το ίδιο συμβαίνει και στα φοινικικά.
Παρακάτω απεικονίζονται κάποια φοινικικά γράμματα και κάποια ιερογλυφικά από τα οποία πιθανώς προήλθαν:
 |
| βίντεο με τα φοινικικά γράμματα τα οποία διαβάζονται από δεξιά προς αριστερά όπως τα αραβικά. |
Σε διάφορες ελληνοβαρεμένες σελίδες του διαδικτύου κυκλοφορούν θεωρίες που λένε ότι δήθεν οι Φοίνικες δεν ήταν ένας λαός αλλά δύο.
Οι καθαροί Έλληνες Φοίνικες και οι σημιτοφοίνικες που ήρθαν μετά και οικειοποιήθηκαν το όνομά τους. Το ίδιο πάνω κάτω δηλαδή που έγινε με τη Μακεδονία.
Οπότε εμείς πήραμε το αλφάβητο από τους ελληνοφοίνικες ενώ όλοι προσπαθούν να μας βάλουν στο μυαλό ότι το αλφάβητο είναι σημιτοφοινικικό.
Αυτές οι θεωρίες ανήκουν στο χώρο της επιστημονικής φαντασίας. Τα ονόματα των γραμμάτων μιλάνε από μόνα τους. Είναι σημιτικές λέξεις.
