Ο Άγιος Μέσροπ Μάστοτς και τα αρμένικα.

το αρμένικο αλφάβητο στα ανατολικά αρμένικα

Το αρμένικο αλφάβητο επινοήθηκε περίπου τον 5ο αιώνα μ.Χ. από τον Αρμένη μοναχό και γλωσσολόγο και αργότερα άγιο Μεσρόπ Μαστότς (Մեսրոպ Մաշտոց).

Τον 4ο αιώνα ο βασιλιάς Βραμσαπούχ της Αρμενίας ζήτησε από τον Μέσροπ Μάστοτς να επινοήσει ένα καινούργιο αλφάβητο για τα αρμένικα για τα θρησκευτικά κείμενα αφού μέχρι τότε τα αρμένικα γράφονταν σε ένα είδος σφηνοειδούς γραφής που ήταν ακατάλληλο γι'αυτά.

δείγμα αρμένικης γραφής

	ա	բ	գ	դ	ե	զ	է	ը	թ	ժ	ի	լ	խ	ծ	կ	հ	ձ	ղ	ճ	մ	յ	ն	շ	ո	չ	պ	ջ	ռ	ս	վ	տ	ր	ց	ւ	փ	ք	օ	ֆ	ու	և
	a	b	g	d	e	z	ē	ë	t’	ž	i	l	x	ç	k	h	j	ġ	č̣	m	y	n	š	o	č	p	ǰ	ṙ	s	v	t	r	c’	w	p’	k’	ò	f	ow	ew

φωνήεντα

Ա/ա 

σαν α

Ե/ե 

σαν ε στη μέση της λέξης και γιε στην αρχή

Է/է 

σαν ε

Ը/ը  

σαν μισό α (schwa)

Ի/ի 

σαν ι

Ո/ո  

σαν ο και σαν βο στην αρχή της λέξης

Ու/ու 

σαν ου

Ο Μάσροπ ταξίδεψε στην Αλεξάνδρεια,το μεγάλο πολιτιστικό κέντρο του ελληνισμού της εποχής για να μελετήσει συγγράματα για τη θεωρία και τις αρχές της γραφής.

Αφού μελέτησε διάφορα αλφαβήτα όπως το ελληνικό και το λατινικό συμπέρανε ότι αυτά έχουν πολύ λίγα γράμματα για να αποδόσουν όλους τους φθόγγους της αρμένικης. Οπότε χρειαζόταν ένα καινούργιο αλφάβητο πιο εκτεταμένο. Το 405, λοιπόν, παρουσίασε στο βασιλιά το νέο αλφάβητο.

Το καινούριο αλφάβητο είχε μεγάλη απήχηση και η επινόησή του ήταν σταθμός στην αρμένικη ιστορία αφού χάρη σ'αυτό απετράπει η αφομοίωση των Αρμενίων από άλλους λαούς και διαδόθηκε ο χριστιανισμός στην Αρμενία.

Ο Άγιος Μέσροπ Μάστοτς,
Αρμένης μοναχός και γλωσσολόγος. 

Αρχικά το αλφάβητο είχε τριανταέξι γράμματα,ενώ το Μεσαίωνα προστέθηκαν άλλα δύο τα օ και ֆ.

Από τότε χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα για τη γραφή των δύο επισήμων διαλέκτων της αρμενικής,την ανατολική και δυτική.Στα αρμένικα ονομάζεται άϊμπουμπεν από την ονομασία των δύο πρώτων γραμμάτων όπως λέμε αλφαβήτα.

αρμένικα κείμενα
Αμέσως μετά τη δημιουργία του χιλιάδες έργα άρχισαν να μεταγράφονται και να μεταφράζονται στο νέο αρμένικο αλφάβητο.

Κείμενα  πάσης φύσεως και είδους ,φιλοσοφικά,επιστημονικά,θρησκευτικά μεταφράστηκαν στα αρμένικα μερικά από τα οποία  χρονολογούνται μέχρι και την ελληνιστική εποχή.

'Ουραμπαταγκιρκ',
το πρώτο τυπόμενο αρμένικο βιβλίο

Οι μεταφράσεις αυτές έγιναν από πολλές γλώσσες όπως ελληνικά, λατινικά, αραβικά,περσικά,ακόμη και κινέζικα.

Μάλιστα το πρωτότυπο κάποιων αρχαίων ελληνικών έργων έχει χαθεί για πάντα ενώ έχει διασωθεί μόνο η αρμένικη μεταφρασή του!Τέτοιου είδους κείμενα υπάρχουν και στα γεωργιανά.

άϊμπουμπεν,έτσι ονομάζεται το αλφάβητο στα αρμένικα

αρμένικο και ελληνικό

τουρκοαρμένικη έκδοση

Από την ονομασία των γραμμάτων και τη σειρά που ακολουθείται είναι προφανές ότι για τη δημιουργία του χρησιμοποιήθηκε σαν πρότυπο το ελληνικό .Το ίδιο συμβαίνει και με το γεωργιανό αλφάβητο.

τουρκοαρμένικα

Από τον 18ο μέχρι τον 20ο αιώνα, επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γράφτηκαν χιλιάδες βιβλία στην τουρκική γλώσσα αλλά στο αρμένικο αλφάβητο. 

Ακόμη και κάποια επίσημα οθωμανικά έγγραφα γράφτηκαν στην αρμενική γραφή.

το χειρόγραφο αρμένικο αλφάβητο

Το χειρόγραφο αρμένικο διαφέρει αρκετά από το έντυπο και είναι καλλιγραφικό.Πολλά γράμματα γράφονται σε διάφορες παραλλαγές ανάλογα με το προσωπικό στυλ του καθενός,άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο καλλιγραφικές.

Οι ομοιότητες με το ρώσικο χειρόγραφο αλφάβητο είναι πασιφανείς και  πιθανώς  τα δύο διαμορφώθηκαν με πρότυπο και επιρροές από το βυζαντινό ελληνικό.Ας ρίξουμε τώρα μια ματιά πώς γράφονται τα αρμένικα γράμματα 

 Ա,ա
Το γράμμα Ա,ա (α) στα αρμένικα γράφεται εύκολα,με τρεις κινήσεις το κεφαλαίο(Ա) και με μία το μικρό (ա).Δείτε τις εικόνες:

το κεφαλαίο Ա

το μκρό ա

---

αρμένικη γλώσσα 

 

χάϊερεν

Τα αρμένικα (Հայոց լեզու) είναι μια γλώσσα της ινδοευρωπαϊκής ομογλωσσίας που μιλιέται από τους Αρμένιους στη Δημοκρατίας της Αρμενίας,το Ναγκόρνο Καραμπάχ και την αρμένικη διασπορά σε όλο τoν κόσμο. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας της ήταν μία σημαντική γλώσσα της Μικρασίας. 

Αποτελείται από δύο επίσημες διαλέκτους,τη δυτική και την ανατολική και γράφεται στο αρμένικο αλφάβητο το οποίο επινοήθηκε από τον Άγιο Μεσρόπ τον 5ο πΧ αιώνα. 

Τα αρμένικα σήμερα.

 Η αρμένικη λογοτεχνία έχει μακρά ιστορία και γνώρισε μεγάλη άνθιση στο βασίλειο της Κιλικίας κατά τη διάρκεια της ύπαρξής του.

Από κάποιους ερευνητές υποστηρίζεται ότι σχετίζεται με τα ελληνικά και τα φρυγικά οι οποίες κάποτε αποτελούσαν μαζί έναν κλάδο μέσα στη μεγάλη ινδοευρωπαϊκή γλωσσική οικογένεια.  

Στην πορεία της ιστορίας τους, τα αρμένικα ήρθαν σε επαφή και επηρεάστηκαν από δεκάδες γλώσσες .

Το λεξιλόγιο  της γλώσσας έχει επηρεστεί σε τόσο μεγάλο βαθμό από ιρανικές γλώσσες, κυρίως τα παρθικά,που αρχικά έκανε πολλούς ερευνητές να πιστεύουν ότι πρόκειται για ιρανική γλώσσα.

Αρμενικές διάλεκτοι πριν τη γενοκτονία (1909).

Αργότερα από συγκριτικές μελέτες αποδείχθηκε ότι είναι αποτελεί χωριστό κλάδο στην ινδοευρωπαϊκή του οποίου είναι μάλιστα μοναδική γλώσσα,σαν τα ελληνικά και τα αλβανικά.   

Τα αρμένικα επίσης επιρρεάστηκαν από τα ελληνικά ,λατινικά ,τουρκικά ,αραβικά, περσικά, ρωσικά,γαλλικά και τελευταίως τα αγγλικά . 

Επιπλέον επιρρεάστηκαν από  πλήθος τοπικών αρχαίων γλωσσών όπως  τα  χεττιτικά και άλλες γλώσσες οι οποίες έχουν εξαφανιστεί και η μόνη μαρτυρία που υπάρχει γι' αυτές είναι λέξεις που επιβίωσαν μέσω της αρμένικης γλώσσας. 

Στα αρμένικα εντοπίστηκε και ένα υπόστρωμα (substratum) λέξεων από καυκάσιες γλώσσες.

Eπομένως η γνώση αυτής της γλώσσας βοηθάει πολύ στη μελέτη πολλών άλλων και μάλιστα αρχαίων.

Κάποιοι ερευνητές παρατήρησαν ότι τα αρμένικα μοιράζονται με τα ελληνικά ένα ποσοστό κοινών λέξεων ινδοευρωπαϊκής προέλευσης περισσότερο από ότι με κάθε άλλη γλώσσα.

Επίσης έχουν πολλά κοινά γραμματικά χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες, γεγονός που οδήγησε στην πεποίθηση ότι έχουν κοινό πρόγονο μέσα στην ινδοευρωπαϊκή ομογλωσσία. 

 Μαζί με τις ιρανικές γλώσσες και τα ελληνικά κατάχθηκαν σε μιά ευρύτερη γλωσσική υποομάδα της πρωτοινδοευρωπαϊκής γλώσσας.

Άλλοι τα κατέταξαν σε μια βαλκανική ινδοευρωπαϊκή ομάδα που περιλαμβάνει τα φρυγικά,τα αλβανικά,τα ελληνικά και τα αρμένικα.

αρμένικη καλλιγραφία

μερικές αρμένικες φράσεις

Γειά σας  
Բարև ձեզ 

(Μπαρέβ τζεζ)

Γειά σου
Բարև 

(Μπαρέβ)

Τί κάνεις;
Ինչպե՞ս եք 

(inch-PES EHQ?)

Ιντσπές έχκ;

Καλά,ευχαριστώ.
Լավ եմ, շնորհակալություն 

(LAV EM, shno-ra-ka-loo-TYOON)
Λάβ έμ,σνοροκαλουτιούν.

Ναι
Հա (καθημερινό)/Այո (ευγενικό) 

(huh/a-YO)

Χουχ-αϊό

Όχι
Չէ (καθημερινό)/Ոչ (ευγενικό) 

(cheh-voch)

(τσεχ/βοτσ)


Καλημέρα
Բարի լույս 

(μπαρί λούις)

Πώς σε λένε;
Ինչպե՞ս է ձեր անունը 

(inch-PES EH DZER ah-NOO-neh)

Ιντσ-πές έχ τζέρ αχνούνεχ

Με λένε
Իմ անունը Վահագն Պետրոսյան է

(IM ah-NOO-neh Vahagn Petrosyan.

κατεβάστε αρμένικες γραμματοσειρές

http://languagesnewsinfo.blogspot.com/2010/10/various-languages-fonts.html  


Δείτε επίσης

μαθήματα αρμένικων
το γεωργιανό αλφάβητο
207 βασικές αρμένικες λέξεις
βασικές αρμένικες φράσεις

Εξωτερικοί σύνδεσμοι
αρμένικα,διμηνιαίο περιοδικό
http://www.armenians.gr/armenika/36/x36_20.html

---

Share: