Μιλιόταν στην Ετρουρία, τη Βορειοδυτική ,κεντρική Ιταλία καθώς και στο νησί της Κορσικής στην περιοχή που άκμασε ο ετρουσκικός πολιτισμός από το λαό των Ετρούσκων (1200-550 π.Χ.).
Οι Ετρούσκοι ήταν γνωστοί στους αρχαίους Έλληνες ως Τυρρηνοί και επηρεάστηκαν βαθιά από τον πολιτισμό των ελληνικών αποικιών στην Ιταλία.
Η ετρουσκική ήταν μία γλώσσα μη ινδοευρωπαϊκης προέλευσης η οποία δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί πλήρως.Μέχρι σήμερα είναι γνωστές με βεβαιότητα μερικές εκατοντάδες λέξεις.
Υπάρχει μόνο μία γνωστή σύγχρονη συγγενική της γλώσσα,αυτή που αποτυπώνεται στη στήλη της Λήμνου.
 |
| Ο Άρης του Τόντι, μπρούτζινο ετρουσκικό άγαλμα. |
Τελικά τα ετρουσκικά αντικαταστάθηκαν πλήρως από τα λατινικά μέχρι το 550 π.Χ.,αφήνοντας μόνο μερικές δάνειες λέξεις στα λατινικά ,όπως η λέξη persona από το ετρουσκικό φersu και μερικά τοπωνύμια όπως,κατά μία εκδοχή , η λέξη Ρώμη από το Rumon,την ετρουσκική ονομασία του ποταμού Τίβερη που διασχίζει τη Ρώμη.
Υπάρχουν και άλλες εκδοχές για την ονομασία,όπως η από την ελληνική λέξη Ρώμη,ταύτιση η οποία μάλλον οφείλεται σε φωνολογικές συμπτώσεις.
Κατά τον Τάκερ από το urobsma (urbs-πόλη, robur-βελανιδιά).Μέχρι να βρεθούν νεότερα στοιχεία,η ετυμολογία της ,ουστιαστικά,παραμένει άγνωστη.
 |
| Ετρούσκος πολεμιστής. |
Τα ετρουσκικά γράφονταν στο ευβοϊκό αλφάβητο (δυτικό ελληνικό) το οποίο το δανείστηκαν οι Ετρούσκοι (Rasna ή Rasenna στα ετρουσκικά) από τις ελληνικές αποικίες στην Ιταλία και Σικελία.Από το ετρουσκικό σύστημα γραφής προήλθε με τη σειρά του το λατινικό αλφάβητο.
Η φορά γραφής που ακολουθούσαν ήταν από δεξιά προς τα αριστερά και μάλιστα ανέστρεφαν τα ελληνικά γράμματα.
Προς το τέλος της ύπαρξης των ετρουσκικών,οι μόνοι πού ήξεραν να τα διαβάζουν ήταν μερικοί Ρωμαίοι.
O τελευταίος καταγεγραμμένος που ήξερε να διαβάζει ετρουσκικά ήταν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Κλαύδιος (10 π.Χ.-54 μ.Χ) ο οποίος μάλιστα είχε γράψει ένα έργο είκοσι τόμων ''τα ετρουσκικά''.
Είχε συγγράψει και ένα ετρουσκικό λεξικό αφού είχε συμβουλευτεί κάποιους ηλικιωμένους,τελευταίους φυσικούς ομιλητές της ετρουσκικής γλώσσας.Το έργο αυτό χάθηκε.
Η πρώτη γυναίκα του αυτοκράτορα,η Ουργκουλάνιλλα ήταν ετρουσκικής καταγωγής.
Αξιοσημείωτο είναι ,επίσης,το γεγονός ότι η γλώσσα της Στήλης της Λήμνου ,μιας επιγραφής γραμμένης στο ελληνικό αλφάβητο αλλά σε άγνωστη γλώσσα, φαίνεται να σχετίζεται με την ετρουσκική.
Επίσης από κάποιους γλωσσολόγους προτείνεται η θεωρία ότι η μινωική γλώσσα ίσως είναι συγγενική της ετρουσκικής.
ετρουσκικό λεξιλόγιο.
Το αλφάβητο
Το ετρουσκικό αλφάβητο προήλθε από το ευβοϊκό αλφάβητο (δυτικό ελληνικό) το οποίο το δανείστηκαν οι Ετρούσκοι από τις ελληνικές αποικίες στην Ιταλία.Από το ετρουσκικό αλφάβητο προέκυψε,με τη σειρά του, το λατινικό.
Αρχικά οι Ετρούσκοι εισήγηγαν ελληνικά γράμματα ως διακόσμηση των αμφορέων τους και αργότερα πήραν το πλήρες αλφάβητο.
Κάποια από αυτά τα γράμματα έχουν και παραλλαγές.Μεταγενέστερα κάποια άλλαξαν ή αφαιρέθηκαν όπως το β και το που αφαιρέθηκαν καθ'όσον στην ετρουσική δεν υπήρχαν αυτοί οι ήχοι.
Το ετρουσκικό αλφάβητο προήλθε από το ευβοϊκό αλφάβητο (δυτικό ελληνικό) το οποίο το δανείστηκαν οι Ετρούσκοι από τις ελληνικές αποικίες Στην Ιταλία.Από το ετρουσκικό αλφάβητο προήλθε το λατινικό.
Κάποια από αυτά τα γράμματα έχουν και παραλλαγές.Μεταγενέστερα κάποια άλλαξαν ή αφαιρέθηκαν
τα ετρουσκικά γράμματα
Σχετικές αναρτήσεις
η στήλη της Λήμνου
νέα λήμνια επιγραφή
το ετρουσκικό αλφάβητο
Αξιοσημείωτο είναι ,επίσης,το γεγονός ότι η γλώσσα της Στήλης της Λήμνου ,μιας επιγραφής γραμμένης στο ελληνικό αλφάβητο αλλά σε άγνωστη γλώσσα, φαίνεται να σχετίζεται με την ετρουσκική.
Επίσης από κάποιους γλωσσολόγους προτείνεται η θεωρία ότι η μινωική γλώσσα ίσως είναι συγγενική της ετρουσκικής.
ετρουσκικό λεξιλόγιο.
- ac, φτιάχνω ή προσφέρω, λατινικά: facere
- acale, Άκλος,Ιούνιος
- ais ή eis, θεός λατινικό: Deus
- aisar ή eisar,θεοί
- aisiu, aisna, ή eisna,θεϊκός
- al, δίνω προσφέρω
- alpan ή alpnu, δώρο ή οικειοθελώς
- alphaze, προσφορά
- alumnathe, ιερή κοινωνία
- am, είμαι. λατινικό: s(umu)s
- apa, πατέρας.λατινικό pater ή papa
- apana,πατρικός
- apcar, άβακας,λατινικό: abacus
- athre,κτήριο
- ati, μητέρα, λατινικό mater
- avil,έτος
- capra, urn
- capys,αετός
- cela,δωμάτιο
- celi,Σεπτέμβριος
- clan, γιος ,λατινικό: Cliens
- cleva,προσφορά,θυσία
- creice,ελληνικός
- culichna,ποτήρι
- cupe,κούπα,ποτήρι
- flere,θεϊκότητα
- hinthial,σκιά
- husiur,παιδιά
- lauchum,βασιλιάς
- lautun,οικογένεια
- leu,λιοντάρι
- lucair, εξουσιάζω. δεξιά προς αριστερά: Raicul. λατινικά: Regal
- lucumo,βασιλιάς
- malena,καθρέφτης
- math,μέλι
- mech,λαός
- methlum,περιοχή
- nene,νοσοκόμα
- neri,νερό
- papa,παππούς
- puia, γυναίκα,σύζυγος. Λατινικό: puella(νεαρή γυναίκα)
- rumach,ρωμαϊκός
- ruva,αδερφός
- sacni,νεκροταφείο
- sec,κόρη
- spura, πόλη. Από τη ρωμαϊκή συνοικία Subura;
- suthi,τάφος
- tesinth,caretaker
- teta,γιαγιά
- thafna,ποτήρι
- thaure,τάφος
- thina,βάζο
- thu,ένα
- thunz,μία φορά
- tiss,λίμνη
- tiv,φεγγάρι
- tul,πέτρα
- tura,incense
- turza,θυσία,προσφορά
- tuthina, ο λαός
- ulpaia,δοχείο
- une, τότε
- usil,ήλιος
- uslane, το μεσημέρι
- vinum,κρασί
- zanena,ποτήρι
- zeri, rite.Right to left. Irez: Latin. Juris: law: jurice
- ziva, οι πεθαμένοι. δεξιά προς αριστερά: Aviz. λατινικά: Avis:πρόγονοι
Το αλφάβητο
Το ετρουσκικό αλφάβητο προήλθε από το ευβοϊκό αλφάβητο (δυτικό ελληνικό) το οποίο το δανείστηκαν οι Ετρούσκοι από τις ελληνικές αποικίες στην Ιταλία.Από το ετρουσκικό αλφάβητο προέκυψε,με τη σειρά του, το λατινικό.
Αρχικά οι Ετρούσκοι εισήγηγαν ελληνικά γράμματα ως διακόσμηση των αμφορέων τους και αργότερα πήραν το πλήρες αλφάβητο.
Κάποια από αυτά τα γράμματα έχουν και παραλλαγές.Μεταγενέστερα κάποια άλλαξαν ή αφαιρέθηκαν όπως το β και το που αφαιρέθηκαν καθ'όσον στην ετρουσική δεν υπήρχαν αυτοί οι ήχοι.
 |
| το ετρουσκικό αλφάβητο |
Κάποια από αυτά τα γράμματα έχουν και παραλλαγές.Μεταγενέστερα κάποια άλλαξαν ή αφαιρέθηκαν
τα ετρουσκικά γράμματα
η στήλη της Λήμνου
νέα λήμνια επιγραφή
το ετρουσκικό αλφάβητο
No comments:
Post a Comment